خوشبختانه امروز اکثرا با کسب و کار اینترنتی آشنا شده اند. هم به حد کافی در مورد کسب و کارهای آنلاین خبر منتشر میشود و هم مردم از آنها استفاده میکنند تا جایی که حتی خرید خودرو به صورت آنلاین را نیز تجربه میکنیم.
خبرهای تحریک کننده ای در مورد حجم عظیم معاملات و سودهای سرشار این نوع کسب و کارها، خبرهایی در مورد مدیران جوانی که با راه اندازی کسب و کار اینترنتی میلیاردر شده اند و … برای همه جوانان پر انرژی و فعال وسوسه کننده است. بخصوص که تصور میکنیم برای اداره این نوع کارها کافی است فقط پشت کامپیوتر نشسته و یا روی مبل لم داده و از طریق موبایل و تبلت کسب و کار اینترنتی و تجارت الکترونیکی خودمان را اداره کنیم.
آنچه در جلسات متعدد مشاوره و یا حضور در برنامه های مختلف استارتاپها به آن رسیده ام مرا بر آن داشت که به برخی نکات در این زمینه اشاره کنم که خوب است قبل از راه اندازی کسب و کار الکترونیکی به آن توجه شود:
1. تجارت الکترونیکی و یا کار از طریق اینترنت بسیار راحت و بی دردسر است
در اینکه برخی دلالی و واسطه گری را راحت تر از تولید و … میدانند شکی نیست. بسیاری با تصور این که با راه اندازی کسب و کار آنلاین و تجارت الکترونیکی میتوانند در فضای مجازی بسیار راحت تر فضای غیر اینترنتی به خرید و فروش کالا و کسب سود برسند وارد این عرصه میشوند. برخی نیز تصور میکنند اگر همان کار فروش محصولاتشانرا از طریق اینترنت و به صورت آنلاین انجام دهند به مراتب کارشان ساده تر است.
اگر چه که ساعات کاری آزاد، کار فیزیک کم و … از محاسن کسب و کارهای آنلاین و اینترنتی است اما این محاسن فقط یک روی سکه است و کسب و کار اینترنتی مانند هر شغل دیگری در سالهای اول (حدود دو یا سه سال و نه چند ماه) نیازمند تلاش بسیار زیاد در زمینه طراحی و تنظیم و پیاده سازی استراتژی ها و مدل ارائه محصول و خدمت و نیز جذب مشتری است. هیچ کاری بدون زحمت و پشت سر گذاشتن موانع و شکستها به موفقیت نمی رسد.
2. ایده همه چیز است. یک ایده ناب دارم که کسی تا حالا اجرا نکرده
ایده های ناب از عوامل مهم موفقیت هر کسب و کاری حتی کسب و کار الکترونیکی هستند. بسیاری از ما در سر ایده ای نابی داریم که کسی تا به حال آن را در فضای کسب و کار (مجازی یا غیر مجازی) اجرا نکرده است. اما ایده فقط یک از هزار چیزی است که برای موفقیت در کسب و کار به آن نیاز دارید. صرف داشتن یک ایده ی خلاقانه دلیل بر موفقیت ما نیست. پیاده سازی ایده خوب و اجرا و پیش بردن صحیح آن و نیز تداوم آن است که رمز اصلی موفقیت است. آیا توانمندی ما و میزان دسترسی ما به تامین کالا برای پیاده سازی این ایده کافی است؟ (از نظر دانش، مهارت، امکانات و …) آیا بعد از پیاده سازی صحیح و اصولی میتوانم آنرا ادامه دهم؟ برای ادامه آن به چه امکانات و توانمندی هایی نیاز دارم؟ چگونه میتوانم بزرگتر شوم؟ برای موقعی که نیاز به بزرگ شدن خواهم داشت به چه امکانات و توانمندی هایی نیاز دارم؟ و…
3. تجارت الکترونیک، شغل دوم، درآمد اول
لطفا این عنوان را دوباره بخوانید و فکر کنید.
تصور این که فردی بیشترین زمان و انرژی خود را برای شغل اولی می گذارد در حالیکه این شغل اولی که این همه برایش وقت میگذارد منبع درآمدی دوم او محسوب میشود و میتوان در اوقات فراغت از یک شغل دوم که زمان کمتر و زحمت کمتری هم میبرد میلیونرشد!!!
این نوع تفکر بسیار سطحی و غیر واقعی است. کسب و کار آنلاین مانند هر کسب و کار غیر مجازی دیگری سخت و رقابتی است و نیاز به تلاش و توجه ویژه ای دارد. بخصوص که ورود رقبای جدید به کسب و کار اینترنتی به مراتب ساده تر از کسب و کارهای غیر اینترنتی است و اگر زمانی هم کسی به موفقیتی کوتاه دست یابد قطعا رقبا بی کار نبوده و زمینه های موفقیت او را کشف کرده و وارد میدان خواهند شد. پس چنین شغلی هرگز نمی تواند شغل دوم و منبع میلیونر شدن باشد و شما را در یک حاشیه امنیت مالی قرار دهد. باید همواره تلاش کرد و ایده های جدید و خلاقنه را پیاده کرد و حواسمان باید دائما به سنجش عملکرد و بخصوص سنجش سطح رضایت مشتریان باشد که ببینیم متناسب با کدام حرکت کوچکی در عملکرد ما مشتریان ما بیشتر جذب میشوند.
4. تجارت الکترونیک فقط شامل فروش و بازاریابی است
درست است که در هر حوزه ای فروش و بازاریابی است که تمامی تلاشهای ساخت محصول و خدمتی را به درآمد متصل میکند و انگیزه ی مالی هم باعث شده بسیاری از ما به فکر فروش مستقیم باشیم ولی شما زمانی میتوانید خوب بفروشید که محصولتان خوب باشه، به موقع به دست مشتری برسد، مطابق با نیاز مشتری باشد، برای مشتری ارزان تمام شود و… برای فروش خوب باید کیفیت مطلوبی داشته باشیم (یعنی بیشتر به خواسته و نیاز مشتری نزدیک باشیم – میئله دوام و زیبایی محصول در اولویتهای بعدی قرار میگیرند) و برای اینکه کیفیت مطلوبی داشته باشیم باید مدل ذهنی ما، درک ما از نیازها، سطح پایبندی ما به اصول اخلاقی و… خود را پرورش داده باشیم.
5. کسب و کار اینترنتی نیاز به تخصص خاصی ندارد
صرف اینکه من و شما هر روز ایمیل هایمان را چک می کنیم، در شبکه های اجتماعی فعالیت می کنیم و در گوگل سرچ می کنیم، در تلگرام کانال داریم و پیج اینستاگراممان به راه است، به این معنا نیست که می توانیم یک کسب و کار الکترونیکی راه بیاندازیم. خوب است بدانید که کار آفرینی اینترنتی خود به عنوان یک تخصص علمی در بسیاری از دانشگاه های معتبر دنیا تدریس می شود. کسب و کار آنلاین مانند هر کسب و کار دیگری است که اگر بدون دانش و تجربه ی لازم به آن وارد شوید علاوه بر صرف هزینه و زمان زیاد ممکن است شکست های سنگینی را تجربه کنید. کسب و کارهای اینترنتی بیشتر از کسب و کارهای دیگر نیازمند زمان و صبر شما است.
6. من متخصص آی تی و طراح صفحات وب هستم پس کسب و کار اینترنتی خودم را راه می اندازم
بسیاری از افرادی که تخصص ایجاد وب سایتهای حرفه ای را دارند تصوی میکنند کسب و کار الکترونیکی چیزی نیست جز یک وب سایت و احیانا اپلیکیشن موبایل و اگر وب سایتی نظیر فلان فروشگاه اینترنتی موفق، فلان کسب و کار اینترنتی موفق داشته باشند دیگر کار تمام است و آنا از فردا میتوانند درآمدهای میلیونی خود را خرج کنند!
این هم یک باور غلط دیگر! کسب و کار اینترنتی مانند هر کسب و کار دیگری، مجموعه ای است از تخصص ها در حوزه های مختلف نرم افزار، طراحی وب، مدیریت روابط مشتری، روانشناسی، بازاریابی و فروش، مدیریت، مدیریت منابع انسانی و پرسنل فنی، مدیریت پروژه، مباحث مالی و … که ترکیب و آمیخته این تخصص ها برای اداره هر کسب و کار آنلایین ضروری است.
7. تجارت الکترونیک نیاز به سرمایه ندارد
بسیاری بر این باورند که داشتن یک لپ تاپ، یک خط اینترنت و یک شماره تلفن همراه تمامی تجهیزات مورد نیاز راه اندازی و اداره یک کسب و کار آنلاین است!
نرم افزار و وب سایتی که قرار است از طریق اینترنت به مشتریان سرویس دهد یک شبه ایجاد نمیشود. پیاده سازی فرایندها و مدل کسب و کار شما نیازمند زمان است و اینکه چند نفر همزمان روی پیاده سازی آن کار کنند میتواند در طول زمان و مبلغ هزینه آماده سازی پروژه شما موثر باشد. ضمن آنکه علاوه بر هزینه برنامه نویسی و پیاده سازی، هزینه های اجاره محل، میزبانی وب، لایسنسهای نرم افزاری مورد نیاز، تامین امنیت سرورها و سورس کدها وهزینه های آب و برق و… را هم باید در نظر بگیرید.
بعد از تکمیل آن تازه کار معرفی شروع میشود و هزینه های بازاریابی و تبلیغات گسترده ای را باید متقبل شوید. ضمن آنکه همزمان هزینه پرسنل برنامه نویسان و طراحان وب سایت (اصطلاحا توسعه دهندگان) را نیز باید بپردازید چون برای رفع خطاهای پیش بینی نشده و یا تغییرات جزئی به آنها نیاز خواهید داشت.
باید در نظر بگیرید که ممکن است برای رسیدن به نقطه سر به سر به دو تا سه سال زمان نیاز داشته باشید. این یعنی اینکه از نظر مالی باید توانایی آن را داشته باشید که تا د سه سال فقط هزینه کنید و درآمدتان هنوز از عهده هزینه ها بر نمی آید که سودی در جیب بگذارید. پس حامی مالی و پشتیبان مالی مناسب و متناسب با هزینه های جاری ماهیانه تان را باید قبل از آغاز هر کاری در نظر بگیرید. اینکه بدون سرمایه و پول میتوان کاسبی را راه انداخت را فقط کسانی میگویند که خودشان شخصا تجربه راه اندازی کسب و کار را نداشته اند.
8. کسب و کارهای سنتی امکان رشد در فضای مجازی را ندارند
این یک باور بسیار غلط است که کسب و کار آنلاین برای تجارتهای غیر اینترنتی نیست. اتفاقا کسب و کارهای غیر اینترنتی اگر بخواهند به سمت تجارت الکترونیکی و یا آنلاین کردن کسب و کار فعلی خود حرکت کنند قطعا موفق تر هستند. چرا که کسب و کار اینترنتی درست است که از طریق اینترنت انجام میشود ولی کسب و کار کسب و کار است و همان روالها و عرفها و مسائل تامین تا توزیع و فروش هر کسب و کاری برقرار است و لذا کسب و کارهای غیر اینترنتی که مدتها به کسب و کار فعلی خودشان مشغول هستند اگر محصول و خدماتشان را از طریق اینترنت در دسترس تعداد مخاطبان بیشتری قرار دهند از فرصت رشد و موفقیت بیشتری برخوردار خواهند بود و هزینه های اجرایی کار نیز به دلیل آنکه کسب و کار اینترنتی شان در دل کسب و کار غیر اینترنتی آنها جای میگیرد افزایش زیادی نخواهد داشت.
